Đình Làng Cự Chính

Thảo luận trong 'Văn hóa đình làng Việt Nam' bắt đầu bởi Jiang Rossoneri, 20/12/15.

  1. Jiang Rossoneri

    Jiang Rossoneri Lý trưởng

    Đình Cự Chính tức Con Cóc là ngôi đình của làng Mọc Cự Chính trước đây. Xếp hạng: Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia (1990). Địa chỉ: số 186 phố Quan Nhân, phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, thành phố Hà Nội.

    Theo “Quốc sử tạp lục”, khi Lý Thái Tổ dời đô ra Thăng Long thì vùng đất phía nam sông Tô Lịch vẫn còn nhiều rừng, nên gọi là Kẻ Mọc, tên chữ Mộc Cự, sau đổi là Nhân Mục. Rồi dân số tăng lên đông đúc, phải chia thành 2 xã Nhân Mục Cựu (gồm các thôn Thượng Đình, Hạ Đình) và Nhân Mục (gồm Quan Nhân, Cự Lộc, Chính Kinh, Giáp Nhất). Đến nay một số thôn này vẫn được gọi trong dân gian với tiếng Mọc kèm vào đầu.
    Đình Cự Chính là ngôi đình của hai làng Cự Lộc, Chính Kinh, còn gọi Mọc Cự Chính, thuộc xã Nhân Mục, sau đổi tên xã Nhân Chính, thuộc huyện Từ Liêm; từ 1-1-1997 trở thành phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội. Ngày 12 tháng Hai hàng năm, 5 thôn Mọc vẫn giữ lệ rước kiệu về đình làng nào đăng cai chủ trò đại lễ hội. Đình có thế đất phát văn: theo truyền thuyết đĩa mực là cái hồ ở phía trước, nghiên mực là cái gò giữa hồ, con đường chạy qua là cây bút gác lên đĩa mực, thửa đất bên trái là trang sách mở ra
    Đình Cự Chính được xây muộn nhất cũng vào thế kỷ 17. Đình thờ Đức Thành hoàng Lã Đại Liệu, dòng dõi hào kiệt, quê ở trang Liễu Chử (sau đổi là Liễu Lâm), huyện Siêu Loại, nay là xã Song Liễu, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Ngài là tướng của Ngô Quyền, khi nhà Ngô tan rã, Ngài là một trong 12 sứ quân, chiếm cứ miền Tế Giang (nay thuộc huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên).
    Tương truyền đình còn gọi đình Con Cóc vì có chạm hình đôi cóc trên cột trụ, ngụ ý cầu trời mưa thuận gió hòa cho nhà nông được mùa. Khi cuộc kháng chiến chống Pháp nổ ra cuối năm 1946, ngôi đình bị phá hủy nặng nề, đến những năm 1990 đã được phục dựng và đến đầu thế kỷ 21 lại có trùng tu lớn. Đường làng từ lâu cũng đã trở thành con phố Quan Nhân khá khang trang.

    upload_2015-12-20_15-3-31.

    Đình tọa lạc ngay ven đường phố Quan Nhân, mặt quay hướng đông nhìn ra hồ nước bên kia đường, xa hơn là khu cao ốc Royal City. Trên hồ là một thủy đình lục lăng, có cầu bắc vào sân chơi công cộng của cả làng. Phía trái trước đình có một giếng nhỏ, nét chạm khắc trên đá ở mặt giếng cho thấy nó ít nhất đã được làm vào thế kỷ 17. Đình xây trong một khuôn viên đẹp nhưng ngày nay diện tích đã bị thu hẹp.

    Tam quan đình thuộc loại đồ sộ với 4 trụ biểu, tầng trên có lầu nghênh phong hai tầng tám mái, dọc hai cột chính là đôi câu đối đắp nổi “Giếng đá cổ, hoa văn còn sắc nét / Nhà lục lăng, đáy nước vẫn in hình”. Cạnh cổng phụ bên tả có dựng một bia nhỏ đề chữ "ĐÌNH CON CÓC", bên hữu là nhà Văn hóa của phường Nhân Chính. Qua tam quan du khách bước vào một sân gạch dẫn thẳng lên thềm đại đình 5 gian 2 chái. Mặt bằng tòa đại bái và hậu cung làm thành hình “chữ Đinh”.

    Bên tả đại bái là một ngôi miếu nhỏ xây kiểu vòm cuốn, một kiến trúc đặc trưng của thế kỷ 20, do Khâm sai Lê Hoan bỏ tiền cho xây dựng lại ở mé trái trước đình, có tên Miếu Hai cô. Trong miếu còn hai ban thờ, ban chính giữa thờ tượng Mẫu Thượng Thiên và Mẫu Thượng Ngàn, ban bên phải có tượng Trần Hưng Đạo, Phạm Ngũ Lão, Trần Quang Khải và hai con gái của Trần Hưng Đạo.

    Hiện nay trong đình Cự Chính còn giữ được nhiều di vật như ngai thờ, kiệu thờ, 21 bia đá và nhiều đồ tự khí khác. Đình cùng chùa Bồ Đề và gò Đống Thây là một cụm di tích lịch sử vẻ vang gắn với việc một cánh của nghĩa quân Lam Sơn đã đóng bản doanh tại đây rồi bao vây thành Đông Quan, làm chủ tướng giặc Minh là Vương Thông phải đầu hàng và chấm dứt cuộc Bắc thuộc lần thứ hai vào năm 1427.

    Ngày 28-9-1990 cụm di tích này đã được xếp hạng Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốc gia. Lễ hội chính hằng năm vào ngày 12 tháng giêng và 18 tháng 10 âm lịch, theo truyền thuyết là ngày sinh và ngày mất của vị thành hoàng. Ngày 03-10-2008 Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ra quyết định gắn biển Di tích cách mạng - kháng chiến cho di tích đình Cự Chính.

    - Sưu Tầm - ( Theo Vanhien.vn )